zonnepanelen
zonnepanelen: 10 praktische tips & nuttige informatie
Zonne-energie
In 1839 ontwikkelde Antoine Cesar Becquerel de zonnecel toen hij aan het experimenteren was met een elektrode die bij licht energie opwekte. Vijftig jaar later ontwierp Charles Fritts de eerste zonnecel met een rendement van 1 procent. Tussen deze ontdekking en tachtig jaren erna waren er verschillende uitvinders die steeds meer rendement uit zonnecellen konden halen. In 1989 werden zonnecellen ontworpen die een rendement haalden van 37 procent. Dat mensen naar goedkopere energiebronnen gingen zoeken had in die tijd minder te maken met het milieu maar meer met de energiecrisis. Dat is nu anders. Het belang van duurzame producten staat bovenaan. Tegenwoordig gebruikt men zonne-energie uit zonnecollectoren, zonneboilers en zonnepanelen. Ze zorgen dat dag- of zonlicht wordt omgezet in elektriciteit.Zonnepanelen werden tot recentelijk vooral gebruikt in de ruimtevaart. Maar tegenwoordig zijn de zonnepanelen in opmars en in trek bij zowel bedrijven als particulieren. De Nederlandse overheid streeft ernaar om in 2020 niet minder dan twintig procent van de energie op te laten wekken uit duurzame bronnen. Zonne-energie staat daarbij bovenaan het lijstje. Veel mensen verwachten niet dat zonne-energie in Nederland rendabel is. Voor het opwekken van zonne-energie is maar een beetje zon of daglicht nodig. Zonnepanelen werken ook als het regent of bewolkt is, maar dan natuurlijk wel met een lagere opbrengst. Wolken houden een deel van het zonlicht tegen, maar niet alles.
Elektriciteit, opgewekt uit zonne-energie, levert een mooie besparing in het stroomverbruik op. Als de panelen naar behoren werken, kan een 500Wp zonnepaneel in Nederland ongeveer 400 kWh aan elektriciteit opwekken, een besparing van ongeveer 95 euro. De opbrengst is afhankelijk van verschillende factoren, zoals plaatsing, hellingshoek en oppervlak.
Hoe werken zonnepanelen
Zonnepanelen, ook PV-panelen genoemd, zetten zonne-energie om in bruikbare elektriciteit. Op zonnepanelen worden een grote hoeveelheid zonnecellen (fotovoltarische cellen) gemonteerd, elektrische cellen die het licht van de zon om kunnen zetten in elektriciteit. De zonnecellen bestaan uit twee lagen silicium. Onder invloed van het licht van de zon gaat hiertussen een elektrische stroom lopen. Deze stroom kan aan het lichtnet worden geleverd, maar ook worden opgeslagen in accu’s of direct worden gebruikt. Er is een omvormer nodig om de gelijkstroom die door de zonnecellen wordt opgewekt om te kunnen zetten in bruikbare elektriciteit van het lichtnet.Op schuine daken (met dakpannen) worden speciale dakhaken toegepast welke onder de panlat en een dakpan worden geklemd. Per zonnepaneel worden een aantal van deze haken geplaatst, de haken zijn voorzien van een kliksysteem voor de bijpassende montagerails. De zonnepanelen worden op de montagerails gemonteerd. Op een plat dak worden zonnepanelen op een metalen frame geplaatst die zo voordelig mogelijk op de zon worden gericht onder de juiste hoek (ongeveer 30 graden). Een aantal zonnepanelen naast elkaar geplaatst, noemt men een zonnepaneelsysteem of een PV-systeem. Vlakbij de zonnepanelen, meestal op zolder, wordt de omvormer geplaatst en aangesloten op een geaarde wandcontactdoos of op een eigen 230V groep indien de totale opbrengst van het PV-systeem groter is dan 700 Wp (Wattpiek). Met de omvormer wordt van de gelijkspanning uit de panelen wisselspanning gemaakt. Deze elektriciteit wordt toegevoegd aan het elektriciteitsnetwerk van de woning. De opgewekte elektriciteit wordt gebruikt door de elektrische apparaten die in werking zijn. Het teveel aan opgewekte elektriciteit wordt teruggeleverd aan het openbare elektriciteitsnet. De geleverde elektriciteit aan het net wordt in de avonduren en de nacht weer opgenomen. Zonnepanelen leveren gemiddeld 115 kWh elektriciteit per vierkante meter per jaar op. Drie panelen (160 x 100mm per paneel) leveren al gauw 500 tot 600 kWh op. Voor een gezin met een 4 persoons huishouden (gemiddeld jaarlijks verbruik 5000 kWh) is dat ongeveer 10 procent van het energieverbruik.
Waarom zonnepanelen
Zonnepanelen zijn de laatste tijd steeds goedkoper geworden, maar een investering kan desondanks nog meer dan duizend euro, zo niet duizenden euro’s kosten. Toch kan de investering zich lonen. De energieprijzen zijn sinds het jaar 2000 met maar liefst 80 procent gestegen. Zonnepanelen verlagen de energiekosten niet alleen, ze beschermen ook tegen de stijgende kosten. Daar komt nog bij dat je overtollig opgewekte stroom kunt verkopen tegen het energietarief. Laat een zonnepanelenadviseur uitrekenen wat de opbrengst kan in jouw situatie. Op de websites van verschillende zonnepanelenleveranciers kun je zelf berekenen hoeveel voordeel zonnepanelen kunnen opleveren.Zonnepanelen verhogen de waarde van de woning en hebben een positief effect op het energielabel. Volgens zonnepanelen-info.nl loopt de waardevermeerdering van de woning op tot boven de aanschafprijs van het zonnepanelensysteem. Voor elke euro die men op jaarbasis bespaart, neemt de huiswaarde met ongeveer 20 euro toe. En hierbij is de stijgende energieprijs nog niet bij inbegrepen. Natuurlijk zijn we met zijn allen begaan met het klimaatprobleem. Zonne-energie is een schone, stille vorm van duurzame energie. Door financiële steun van de overheid, kunnen particulieren nu ook gebruik maken van een subsidieregeling die de aanschaf van zonnepanelen nog aantrekkelijker maakt. Dankzij de Stimuleringsregeling Duurzame Energie bestaan er op dit moment (2012) subsidies voor zonnepanelen en zonneboilers. Lees meer over de subsidie voor zonnepanelen in tip 8. Ten slotte is er nog een voordeel te benoemen. Zonnepanelen kun je aansluiten op een accu, waardoor je altijd stroom in huis hebt, ook al zou zich een storing voordoen in het Nederlandse energienet. Dus met zonnepanelen zul je nooit hinder ondervinden van eventuele stroomstoringen.
Twee soorten systemen
Zonnepaneelsystemen, ook PV-systemen genoemd, zijn complete systemen, die nodig zijn om stroom uit zonlicht te halen. PV staat voor Photo Voltaic. Een enkel zonnepaneel kan het werk niet doen. Er zijn meerder soorten en uitvoeringen zonnepanelen. Naast de zonnepanelen heb je toebehoren nodig, bijvoorbeeld een omvormer, waarmee je de elektriciteit van de zonnepalen kunt gebruiken. Voor een woning heb je over het algemeen (en naar verbruik) 6,8, 10 of 12 zonnepanelen nodig. Er zijn twee soorten PV-systemen: een die je aansluit op het elektriciteitsnetwerk (netgekoppeld) en een autonoom systeem (losstaand).Het netgekoppeld PV-systeem
De meeste zonnepanelen worden aangesloten op het elektriciteitssysteem. Je levert hiermee je eigen energie en de hoeveelheid die je niet gebruikt, lever je tegen vergoeding terug aan je energiebedrijf. Het netgekoppeld PV-systeem bestaat uit een set zonnepanelen, een omvormer, montagemateriaal (en soms meetapparatuur). Voor woningen wordt dit systeem het meest gebruikt. Je kunt een netgekoppeld PV-systeem in principe zelf installeren, maar ook laten uitvoeren door een zonnepanelen installateur.Autonoom PV-systeem
Een autonoom PV-systeem wordt ook een ‘stand alone’of ‘losstaand zonnepanelen systeem’ genoemd. Het systeem staat los van het bestaande elektriciteitsnetwerk. De door de zonnepanelen opgewekte energie wordt direct verbruikt of opgeslagen in een zonneaccu. Je kunt er geen extra stroom mee afnemen van het elektriciteitsnetwerk en je kunt er ook geen stroom afleveren. Het autonoom zonnepanelen systeem heeft een relatief klein vermogen en wordt vooral gebruikt voor vakantiehuisjes, op de boot, voor de caravan of camper. Ze zijn erg geschikt voor afgelegen plekken, waar geen elektriciteitsnetwerk in de buurt is. Voor dit systeem kun je geen subsidie aanvragen.Soorten zonnepanelen
Er zijn veel verschillende merken, soorten en afmetingen zonnepanelen. Ook in kwaliteit is er veel verschil. Een ding hebben ze gemeen: ze zetten zonlicht om in elektriciteit. Er zijn verschillende merken verkrijgbaar en ook weer per merk zijn er verschillende soorten. Ze onderscheiden zich in rendement en grootte. Ga echter niet blind op het merk af. De kwaliteit van het zonnepaneel is belangrijker dan het merk.Er worden zonnepanelen gemaakt in Europa, Amerika en Azië (vooral uit China). De kwaliteit van een zonnepaneel wordt voor een deel bepaald door het materiaal waarvan de zonnecellen zijn gemaakt end e toegepaste technieken, maar wordt daarnaast ook voor een groot deel bepaald door de afwerking waardoor een zonnepaneel voor een langere tijd meegaat met een goed rendement. Er zijn twee soorten kristallijne zonnecellen, de monokristallijne en de polykristallijne. Ze zijn anders gemaakt en het uiterlijk is anders. De monokristallijne zonnecellen bestaan uit één kristal. De oppervlakte van deze cellen is egaal zwart en heeft geordende elektroden. De zonnecellen in een polykristallijn zonnepaneel bestaan uit meerdere grove kristallen. Deze zonnecel heeft een soort gebroken schervenpatroon. Daarnaast zijn er ook amorf silicium zonnecellen. Amorf wordt gebruikt in het dunne film zonnepaneel. Ze bevatten geen kristallen en zijn zeer buigzaam. Door de hedendaagse techniek zijn de verschillen in opbrengst tussen de twee soorten kristallijne zonnecellen vrijwel gelijk.
Het is voor de consument erg lastig de mate van kwaliteit vast te stellen met betrekking tot de verschillende zonnepanelen. Zoek het daarom vooral in de mate waarin je kunt spreken over de betrouwbaarheid van het zonnepaneel. De garantie die diverse fabrieken afgeven zegt niet zoveel, het bestaansrecht van de bewuste fabriek zegt veel meer. Wat heb je namelijk aan garantie als de fabriek na een aantal jaren niet meer bestaat? Als je gaat vergelijken, let dan in het bijzonder op het (gegarandeerde) vermogen of rendement van het zonnepaneel en de tolerantie van het maximale vermogen. Veel Chinese leveranciers hanteren een tolerantie van -5 tot +5%, terwijl de Europese leveranciers vaak een tolerantie van 0 tot +5% hanteren. Dit laatste houdt in dat elk paneel in de fabriek is getest op het behalen van het afgegeven maximale vermogen in Wattpiek. De buitentemperatuur, sneeuwlast en aan de kust de zilte zeelucht kunnen effect hebben op de levensduur van het zonnepaneel. Heeft het zonnepaneel keurmerken (is het betrouwbaar?) en wie is de leverancier? Zie voor keurmerken ook tip 9.
Kooptips zonnepanelen
In Nederland zijn meer dan 130 zonnepanelenleveranciers gevestigd. Ze leveren voornamelijk zonnepanelen uit China en Taiwan. Deze landen zijn de grootste producenten van zonnepanelen. De laatste jaren worden ook steeds meer panelen uit Europese landen verkocht.Zonnepanelen kunnen de investering dubbel en dwars waard zijn, maar dan moet je wel eerst bepalen of het dak van je woning geschikt is om te bedekken met zonnepanelen. Op de website van Milieu Centraal kun je een gratis advies krijgen. Het advies behelst niet alleen welke mogelijkheden er voor de woning zijn, maar geeft ook aan hoeveel de kosten van de investering ongeveer zijn en hoeveel je jaarlijks zou kunnen besparen op de elektriciteitsrekening.
Vraag offertes aan bij verschillende zonnepanelenleveranciers. De prijzen kunnen flink uiteen lopen. Let op of de prijzen het hele zonnepanelensysteem betreft, want er kunnen kosten bijkomen voor de omvormer, bekabeling, bevestigingsmaterialen en installatie. Koop bij voorkeur alle materialen bij dezelfde leverancier, zodat je zeker weet dat alles past. Let op keurmerken. Omdat er nog geen Nederlands keurmerk voor zonnepanelen is, kun je tot zolang vertrouwen op het Duitse TÜV keurmerk. Lees meer over keurmerken in tip 9. Je kunt als consument immers lastig oordelen over de kwaliteit van zonnepanelen. Vraag naar garanties van de leverancier, importeur en fabrikant. Garanties kunnen voor een bepaalde periode geldig zijn. Sommige leveranciers geven vermogensgarantie. Deze garantie bepaalt bijvoorbeeld dat na een aantal jaar het zonnepanelensysteem nog steeds 90 procent rendabel is. Ook zijn er leveranciers waar je een opbrengstverzekering kunt afsluiten.
Voor het plaatsen van een zonnepanelensysteem is geen omgevingsvergunning vereist, tenzij het gaat om een historisch gebouw of monument of als de panelen aan de gevel worden gehangen. Bewoners van huurhuizen zullen toestemming moeten vragen aan de verhuurder.
Onderhoud zonnepanelen
Zonnepanelen zijn over het algemeen blauw van kleur en worden op daken van woningen (en bedrijven) geïnstalleerd. In principe gaan zonepanelen zeer lang mee, zeker wel 25 jaar. Zonnepanelen bevatten geen bewegende onderdelen en hebben weinig onderhoud nodig. Wel degraderen ze een klein beetje met de jaren, wat inhoudt dat ze minder goed daglicht kunnen omzetten in elektriciteit. In de meeste gevallen wordt aangegeven dat het systeem na 10 jaar nog 90 procent zo goed elektriciteit kan opwekken in vergelijking met de dag dat ze gefabriceerd zijn. Na 25 jaar zou dit nog steeds 80 procent zijn. En uit een onderzoek in Duitsland, waarbij zonnepanelen uit 1976 werden gecontroleerd, blijkt dat de hierboven genoemde percentages nog aan de lage kant zijn. Hier bleek dat zonnepanelen die meer dan 25 jaar oud waren nog op een productie van 96,1 procent zaten in vergelijking met de dag dat ze gemaakt waren. Hier moet wel bij vermeld worden, dat de opbrengst van deze oude panelen geen garantie is voor panelen die tegenwoordig worden gemaakt. Men mag er wel van uitgaan dat men technieken gebruikt die steeds geavanceerder zijn. Welke effecten deze nieuwe technieken zullen hebben, kunnen uiteraard pas na een aantal jaar weer nauwkeuriger onderzocht worden.Om de werkzaamheid van de panelen te garanderen en optimaal te houden, is het aan te raden om een keer per jaar een controle te laten uitvoeren. Hierbij wordt gekeken naar werkzaamheid en eventuele beschadigingen van alle onderdelen die nodig zijn voor het opwekken van zonne-energie. Ook wordt gekeken of alles nog goed en stevig vast zit. Er zijn panelen die door middel van een lampje aangeven dat ze niet meer goed werken. Ook zijn er panelen die op een computer aangesloten zijn en het via de computer aangeven. Verder onderhoud van zonnepanelen bestaat uit het verwijderen van vuil als vogelpoep, bladeren en andere (lucht)verontreiniging. In de meeste gevallen zorgt de regen er voor dat de panelen schoon worden gespoeld en heb je hier weinig omkijken naar. Neem wel een keer in het jaar de tijd voor het goed schoonmaken van de panelen als je in een buurt woont waar veel luchtverontreiniging plaatsvindt, als je woning bijvoorbeeld naast een spoorlijn of een drukke snelweg staat of in de buurt van een industrieterrein.
Subsidie zonnepanelen
Particulieren die op of na 2012 zonnepanelen hebben aangeschaft om in de eigen energiebehoefte te voldoen, kunnen vanaf deze datum 15 procent van het aankoopbedrag van een zonnepanelensysteem terugkrijgen. Het betreft zowel de kosten van de zonnepanelen als de kosten van de bijbehorende apparatuur. In totaal is er voor 2012 door de overheid een bedrag van 22 miljoen euro beschikbaar gesteld. Er kunnen ongeveer 30.000 aanvragen mee worden gehonoreerd. De subsidie heeft een maximum van 650 euro per installatie per adres, wat neerkomt op een vermogen van 3,5 kilowatt. Dit vermogen levert voor een gemiddeld huishouden voldoende energie. Je hoeft de subsidie niet van tevoren aan te vragen. Het wordt uitbetaald op basis van een getekende overeenkomst met de zonnepanelenleverancier.Je kunt de subsidie heel eenvoudig online aanvragen via het elektronisch loket van AgentschapNL.nr met je DigiD. Je moet wel digitaal een getekende koopovereenkomst mee kunnen sturen. De koopovereenkomst moet op of na 2 juli 2012 zijn afgesloten. Het budget voor 2012 is 22 miljoen euro en voor 2013 30 miljoen euro. In augustus van dit jaar (2012) zijn er al 21.644 aanvragen binnengekomen. Je kunt de stand van zaken volgen via de website van AgentschapNL.nl.
Sommige provincies en een aantal gemeenten stimuleren het gebruik van zonne-energie nog eens extra door zelf ook een subsidie te verstrekken. Omdat dit per provincie en gemeente verschilt, zul je bij je eigen gemeente hierover zelf even moeten informeren. Omdat de prijzen van zonnepanelen de laatste jaren flink zijn gedaald, is de zogenaamde terugverdienperiode een stuk korter geworden. Daarna kun je nog jaren profiteren van gratis energie. Daarom is investeren in zonne-energie ook zonder subsidie nog altijd interessant.
Keurmerken
Een keurmerk kan veel over de betrouwbaarheid en garantie van een zonnepaneel zeggen. Zonnepanelen kunnen verschillende keurmerken hebben:IEC certificaat
De International Electrotechnical Commission (IEC) in Zwitserland ontwikkelt internationale normen voor de veiligheid van elektrische componenten en apparatuur. De naleving van deze normen wordt gecontroleerd door onafhankelijke testlaboratoria. Bij de certificering wordt gecontroleerd dat de modules de vereiste serie tests hebben doorlopen en geschikt zijn voor langdurig buitengebruik onder diverse klimatologische omstandigheden. In deze tests worden de belangrijke technische vereisten voor fotovoltaïsche modules getest, namelijk betrouwbaarheid, duurzaamheid, rendement en de mate waarin de (elektrische) prestaties in de loop der tijd achteruitgaan. Het certificaat is overigens een vereiste voor de verkoop van zonnepanelen.
CE keurmerk
Het CE keurmerk is een verplicht keurmerk voor zonnepanelen om in Nederland verkocht te kunnen worden. Het zegt dat het product voldoet aan de Europese wetgeving. Het is geen kwaliteitskeurmerk!
ISO
De afkorting ISO staat voor Internationale Organisatie voor Standaardisatie. Zij ontwikkelt de wereldwijd erkende ISO standaarden en eisenpakketten die kunnen gaan over veiligheid, kwaliteit en milieu. Bedrijven die duurzaamheid belangrijk vinden, zoals de fabrikanten van zonnepanelen, kunnen zich aansluiten bij het ISO-milieuzorgsysteem en daarvoor certificaten halen. Er zijn veel verschillende ISO-certificeringen. Het nummer geeft aan op welke wijze het bedrijf aan de eisen voldoet. ISO certificeringen zeggen alleen iets over het kwaliteitssysteem waarbij een bedrijf aan een aantal eisen voldoet, maar het zegt weinig over de kwaliteit van de geleverde producten of diensten.
TÜV
Er is nog geen Nederlands keurmerk voor zonnepanelen, maar als het zonnepaneel het Duitse keurmerk TÜV heeft, kun je er van uitgaan dat het product goed bestand is tegen veroudering en weersomstandigheden. TÜV inspecteert periodiek de productie van zonnepanelen en test ze op alle zaken die verantwoordelijk zijn voor de veroudering van een zonnepaneel. Ook is er een veiligheidstest, waarbij de zonnepanelen worden getest op elektrische veiligheid tegen elektrische shocks. Als de fabrikant voldoet aan alle eisen, ontvangt hij een TÜV-ID certificaat.
Zelf installeren
Het zelf installeren van zonnepanelen is eigenlijk alleen voorbestemd aan de ervaren klusser. Je kunt het als het even kan beter overlaten aan de professionals. Zelf installeren mag alleen bij systemen onder de 600 wattpiek. Bij systemen met een grotere opbrengst zul je een erkende installateur moeten inschakelen. Dat is wettelijk zo geregeld, bovendien is de kans groot dat grotere systemen een verzwaring van het dak mogelijk vereisen.In tip 4 lees je waaruit een zonnepanelensysteem bestaat: uit zonnepanelen, een omvormer, meetstation, montagerackets en eventueel een console als het systeem op een plat dak moet komen. De woning is geschikt voor het plaatsen van zonnepanelen als het schuine dak (ideaal is 30 graden) in de richting van zuidoost tot zuidwest is geplaatst, of een plat dak dat de hele dag zon heeft. Het dak moet minstens 3 vierkante meter vrije installatieruimte bieden. Voor het plaatsen van 6 panelen of meer, heb je een vrije groep in de meterkast nodig. Zorg ervoor dat de elektriciteitsmeter terug kan draaien. Hij draait terug als er meer energie wordt opgewekt dan er verbruikt wordt. Op dat moment verkoop je de extra opgewekte stroom aan het net.
Het monteren van zonnepanelen vereist enige kennis op het gebied van elektronica. Vergeet bijvoorbeeld niet de aardlekschakelaar om te zetten. Wanneer de zonnepanelen op een plat dak moeten worden geplaatst, zorg dan voor voldoende verzwaring van de montage-unit. Verdeel de ballast regelmatig over de console. De buitenste consoles hebben extra belasting nodig. Gebruik PVC buizen of leg een kabelgoot aan voor de bekabeling. Boor niet in het dak: er ontstaat een groot risico op lekkage. Panelen moeten voor een optimaal rendement onder een hoek van ongeveer 30 graden afwijkend van waterpas geplaatst te worden. Zorg voor voldoende ventilatie nabij de omvormer.
